Het lichten van de zee, een bijzonder natuurfenomeen

Algen

Zeevonk (Noctiluca scintillans) is een eencellig bolvormig organisme dat in de zee leeft. Ze vallen officieel onder de pantserwieren maar het is onbekend of dit dieren of planten zijn. Ze hebben namelijk geen bladgroen om zelf voedsel aan te maken en moeten dus eten net als dieren. Ze eten algencellen en dierlijke cellen om te overleven. Ze overwinteren bij ons in de Waddenzee en verspreiden zich in de zomer langs de Noordzeekust. Als er genoeg voedsel is, kunnen ze zich massaal uitbreiden en vormen dan een dikke oranje deken op het water. Die kleur is afkomstig van het caroteen wat ze aanmaken. In dit stadium geven ze geen licht meer.

Licht geven

De bijzondere eigenschap van zeevonk is dat ze licht kunnen geven. Dit wordt veroorzaakt door een chemische reactie die wordt geactiveerd door beweging en wordt bioluminescentie genoemd. Dat kan een golf zijn die omslaat of iemand die door het water loopt. Je ziet dan een blauw licht door de brekende golf flitsen of je voetafdrukken op het natte zand lichten op. Het oplichten is een mechanisme om vijanden af te schrikken. Als een roofdier, zoals een garnaal, de zeevonk probeert op te eten stralen ze een blauw licht uit. Dat trekt op zijn beurt weer grotere roofvissen aan de garnalen opeten. Zo stelt de zeevonk zichzelf veilig.

Wanneer 

Wanneer en waar kun je zeevonk het beste zien? Dat hangt af van een grote hoeveelheid variabelen. Allereerst komt het vooral voor in de zomermaanden juni en juli langs stranden en kusten van zeearmen. Ook moeten de weersomstandigheden mee zitten. Het moet een zwoele nacht zijn met weinig wind en een zwakke maan. Met rustig weer komen ze namelijk naar ondieper water en door de hoge temperaturen is er veel voedsel voor ze te vinden. Het moet ook weer niet te rustig zijn, want ze moeten wel beweging hebben om op te lichten. En het moet natuurlijk helemaal donker zijn. Dus ver na zonsondergang is het beste tijdstip. En als dit alles samenvalt is het nog een beetje geluk hebben natuurlijk. Want het is bijna onmogelijk om het van te voren exact te voorspellen.

Waar

Als alle omstandigheden goed zijn zit je aan de stranden het beste, maar het geeft je geen garantie. Zo kan het bij Westkapelle heel intens zijn, terwijl er in Breskens niets te zien is. Er zijn verschillende apps, websites en Twitteraccounts in omloop waarop het voorkomen van zeevonk live te volgen is. Vaak helpt het als je verschillende plekken bezoekt waar ook paalhoofden of andere golfbrekers staan. Ook langs de kusten van de Oosterschelde is het goed waarneembaar, zoals bij Kattendijke, Colijnsplaat of het Goese Sas. Controleer van te voren wel even de toegangsregels, want niet alle stranden zijn toegankelijk na zonsondergang.