Naar overzicht
Wat is een Bioblitz?
Het is een activiteit waarbij binnen een bepaalde tijd en binnen een afgebakend gebied zoveel mogelijk planten- en dierensoorten worden geregistreerd. Iedereen kan hieraan meedoen. Zo hebben natuurverenigingen, soorten-experts, vrijwilligers en bezoekers zich ingezet om alle soortengroepen in beeld te krijgen. Ook zijn er interactieve en leerzame excursies georganiseerd waarbij jong en oud kon komen kijken hoe natuuronderzoek in zijn werking gaat.
Het is een leuke manier om mensen de natuur in eigen buurt te laten ontdekken
Natuurgebied Waterdunen
Waterdunen is een nieuw natuurgebied gelegen aan de Westerschelde bij Breskens. Het tij speelt hier een belangrijke rol. Door de kreken en geulen stroomt sinds september 2019 zeewater uit de Noordzee het natuurgebied in en uit. Zo is het landschap de afgelopen jaren veranderd in een landschap van schorren en slikken. Maar welke soorten planten en dieren profiteren hiervan en vestigen zich in Waterdunen? Om hierachter te komen is de Bioblitz Waterdunen georganiseerd.
Het resultaat
In de afgelopen 12 maanden hebben 868 mensen samen 17.108 waarnemingen ingevoerd. Jong, oud, beginnend of gevorderd, zij hebben samen naar de vogels, paddenstoelen, nachtvlinders en de vissen gezocht. We zijn veel te weten gekomen over de planten en dieren in het gebied. Zo weten we welke soorten jaarrond in Waterdunen voorkomen, maar ook waar en wanneer de soorten leven.
Op de kaart hieronder is een weergave van de waarnemingen per soortengroep. Of bekijk alle waarnemingen op de website van waarneming.nl.
Jullie hebben met elkaar 1.194 verschillende soorten planten en dieren geteld!
Nul-meting
De verzamelde gegevens zijn erg waardevol voor toekomstig onderzoek en het beheer van Waterdunen! Omdat Waterdunen een jong gebied in ontwikkeling is en als project ook uniek is voor het Deltagebied, is het goed om de ontwikkelingen van dit gebied op de voet te volgen. Het jaar van de Bioblitz kunnen we beschouwen als een gedegen ‘nul-meting’. We hebben een goed overzicht gekregen van de huidige situatie, van de huidige biodiversiteit en de ontwikkelingsfase waarin het gebied zich bevindt. En het zal boeiend zijn om deze gegevens in de toekomst te vergelijken met nieuw verzamelde gegevens.
Het is waardevolle kennis over de biodiversiteit van het gebied
Zeeuwse Kamer
Eind november is medewerker Sanne van Haarlem samen met Gert Jacobusse, onderzoeker bij Hogeschool Zeeland, op bezoek geweest bij radioprogramma de Zeeuwse Kamer om te vertellen over de Bioblitz. Gert vertelt onder andere over het belang van Citizen Science, maar ook over de complexiteit van deze open data. Nieuwsgierig? Kijk en luister hier de aflevering terug.
Deelnemers bedankt!
Iedereen die heeft meegedaan aan de Bioblitz willen we enorm bedanken voor hun kennis, kunde en enthousiasme! Waterdunen hebben jullie met elkaar op de kaart gezet als een rijk natuurgebied in wording en we hebben vele mensen weten te verbinden met natuur(onderzoek). Hiermee kunnen we in de toekomst de natuur van Waterdunen nog beter beheren en beschermen. Dit is de kracht van Citizen Science!
Terugblik
Een aantal mooie waarnemingen, vrijwilligers en momenten uitgelicht.
Nachtvlinderen met Huib en Koen
Vanaf het vroege voorjaar tot eind 2024 hebben Koen Debouck en Huib van Iwaarden op 4 verschillende locaties onderzoek gedaan naar het voorkomen van de nachtvlinders in Waterdunen. Zij hebben in totaal 221 micro- en macronachtvlinders waargenomen! Deze onderbelichte soort kent een grote rijkdom. Overdag zie je ze zelden, maar 's nachts opzoek gaan zou de natuur te veel verstoren. Daarvoor is een hulpmiddel bedacht, de LED-emmers. Het licht van de lamp lokt gedurende de nacht de vlinders in de emmer. Eén nacht in de week zijn de emmers geplaats. In de vroege ochtend keerde ze terug om de vlinders te determineren en weer vrij te laten.
Nacht van de Nacht
Tijdens het evenement de Nacht van de Nacht in Waterdunen was het uitgelezen moment om een excursie over nachtvlinders te organiseren. Deze avond hebben tientallen mensen naar Huib zijn verhaal geluisterd en hebben zij samen gekeken naar de nachtvlinders. Hiervoor had Huib een mooie opstelling met een gespannen doek en een lamp. Enkele nachtvlinders lieten zich zien. Voor velen was dit een kennismaking met deze soortengroep.
Zegenvissen monitoring
Op 22 oktober hebben we een ‘zegenvisexcursie’ georganiseerd. Met een zegen, een staand visnet, hebben we gekeken welke vissen, garnalen en ander waterleven er aanwezig zijn in de getijdegeulen. Het viel soms niet mee om het net door een geul heen te trekken, omdat harde en zachte slibrijke delen elkaar afwisselden, maar met behulp van enkele fanatieke deelnemers lukte dit uiteindelijk toch goed. Vooral veel kleine grondeltjes werden gevangen, waaronder dikkopjes en brakwatergrondels. Deze soorten zijn kenmerkend voor stroomgeulen en vormen een belangrijke voedselbron voor diverse vogels in het gebied, evenals de kleine koornaarvisjes die we vingen en de kleine jonge zeebaars. Er werden flink wat kleine jonge zeebaarsjes gevangen, waaruit wel blijkt dat het gebied al een belangrijke opgroeiplek is voor deze soort. Maar het publiek vond vooral de vangst van enkele grotere platvissen als bot en schol het indrukwekkendst.
Plantenwerkgroep 't Duumpje
De plantenwerkgroep van Natuurbeschermingsvereniging 't Duumpje heeft afgelopen zomer onderzoek gedaan naar de vegetatie in Waterdunen. Vele vierkante meters slikken, schorren en duinen hebben zij met neus naar de grond afgezocht naar verschillende soorten planten. Handig is dat je hiervoor van het pad mag. Hiervoor hebben zij van ons een vergunning gekregen.
Een opvallende waarneming is de wondklaver. "Ondanks dat dit plantje geen algemene soort is, is deze nu met flinke aantallen aanwezig", zegt Awie de Zwart, lid van de werkgroep. Dit plantje heeft namelijk de voorkeur voor pioniersomstandigheden en in het gebied is veel open zandgrond te vinden. Daar floreert het plantje goed in. De verwachting is dat naarmate het gebied zich verder ontwikkeld de wondklaver in aantallen zal afnemen en dat we in de toekomst de wondklaver met een vergrootglas moeten gaan zoeken.
Flamingo is 90 keer gezien!
Twee flamingo's hebben in juni en augustus in Waterdunen gezeten. Een bijzondere vogelsoort om te zien in ons landje en daarom was dit ook een populaire waarneming die wel 90 keer is ingevoerd!
Op de foto, gemaakt door Tonny van Hoecke, zie je veel verschillen tussen de twee vogels. De rechtervogel is een jonge vogel met een ring. Hieruit is gebleken dat die afkomstig is uit het Zwillbrocker Venn, in Duitsland. Ook in uiterlijk is de vogel wat grijzer, geen zuivere koffie, hoogstwaarschijnlijk is het een kruising met een Chileense flamingo. De linkervogel is een volwassen exemplaar en een Europese flamingo.
Veel bekijks voor de dougalls stern
De dougalls stern, een Nederlandse dwaalgast, trok veel bekijks van vogelaars. Zij hebben waargenomen dat de twee sterns baltsgedrag vertonen. Erg bijzonder, want deze vogelsoort broedt zelden in Nederland. Een vrijwilliger heeft direct aan de bel getrokken en ons gevraagd of hij zelfgebouwde nestkastjes mag plaatsen voor deze soort. Om hiermee de kans te vergroten dat deze kritische vogel zal gaan broeden. Een weekje later stonden de nestkasten op de broedvogeleilanden, maar helaas.. Het paartje was alweer vertrokken.
